- Jakie wady postawy i stóp występują u dzieci.
- pogłębiona kifoza piersiowa, czyli potocznie „garbienie się”, połączona prawie zawsze z protrakcją barków i odstającymi łopatkami. Dodatkowo taka pozycja odcinka piersiowego z czasem prowadzi do nieprawidłowego ustawienia głowy i zmian w odcinku szyjnym kręgosłupa.
- Pogłębiona lordoza połączona z uwypukleniem brzucha i nadmiernym przodopochyleniem miednicy.
- boczne skrzywienia kręgosłupa (skolioza)
- koślawość kolan- nogi ustawiają się na kształt litery „x”.
- szpotawość kolan- kolana nie łączą się podczas stania ze złączonymi stopami
- płaskostopie i koślawość pięt
- stopy wydrążone- nadmierne uwypuklenie stopy, w którym występuje tzw. wysokie podbicie stopy.
- Skąd się biorą wady postawy?
Nie ma jednej przyczyny. U wielu dzieci widać wyraźny związek między tym co działo się w okresie niemowlęcym, a tym jak ich postawa prezentuje się obecnie. Chodzi tu o wszelkie problemy z napięciem mięśniowym. W przypadku dzieci z postawą skoliotyczną, bądź asymetrią w ciele innego rodzaju, najczęściej z wywiadu wynika, że miało stwierdzoną asymetrię w okresie niemowlęcym. Z kolei u tych prezentujących np. pogłębioną lordozę, która łączy się ze słabymi mięśniami brzucha, w okresie niemowlęcym stwierdzano centralnie obniżone napięcie mięśniowe.
Ogromny udział w powstawaniu wad postawy mają nawyki dzieci i niestety coraz mniejsza ilość ruchu.
Dzieci spędzają bardzo dużo czasu przed ekranem telefonu, tabletu, komputera w nieprawidłowych pozycjach. Tym samym coraz mniej czasu spędzają na dworze i w ruchu. To z kolei prowadzi do kolejnego problemu, czyli otyłości, która również zwiększa ryzyko wystąpienia wad postawy i stóp.
Istnieją też czynniki niezależne od nas, uwarunkowane genetycznie takie jak skoliozy idiopatyczne, czy hipermobilność.
- Rehabilitacja czy korektywa? Jak leczyć wady postawy?
Każda wada postawy wymaga innego działania. Na grupowych zajęciach korekcyjnych zazwyczaj nie ma podziału na grupy z konkretną wadą. W związku z tym dziecko z pogłębioną lordozą ćwiczy tak samo jak dziecko ze spłaszczoną lordozą. Dziecko z koślawością kolan jest w tej samej grupie co dziecko ze szpotawością.
Dlatego w mojej ocenie jeśli dziecko ma poważniejsze problemy to jednak lepsze efekty przynosi praca indywidualna, gdzie ma się stałą kontrolę nad jakością wykonywania poszczególnych ćwiczeń.
Dodatkowo podczas rehabilitacji stosuje się np. techniki mięśniowo-powięziowe czy kinesiotaping, który wspomaga proces i ćwiczenia.
- Co mogę zrobić by moje dziecko nie miało wad postawy?
- regularna, dopasowana do potrzeb i możliwości dziecka aktywność fizyczna.
- dbałość o otoczenie dziecka: odpowiednia pozycja podczas odrabiania lekcji, gry na komputerze, jedzenia itd., noszenie plecaka na obu ramionach, średnio twardy materac i odpowiednia poduszka do spania, , prawidłowy siad na podłodze- zwłaszcza u dzieci przedszkolnych.
- utrzymanie prawidłowej wagi
- odpowiednie obuwie- cechy dobrego obuwia, odpowiedni rozmiar (nie kupujemy butów na zapas), nie należy zakładać dziecku butów po kimś
- regularne badania kontrolne u fizjoterapeuty już od okresu niemowlęcego!!!
- Czy wady postawy zawsze widać? Na co powinien zwrócić uwagę rodzic?
Zawsze je widać, ale nie każdy je zobaczy. Gdy są już widoczne dla każdego to oznacza, że już są nasilone.
Na co rodzice powinni zwracać uwagę?
Głowa: czy uszy ustawione są na jednej linii, czy głowa nie jest skręcona nawykowo w którąś ze stron
Tułów- czy nie ma asymetrii ustawienia barków i łopatek (sygnałem może być zsuwający się na jedną stronę dekolt koszulek/bluzek/ramiączek), czy tułów nie jest zrotowany, czy barki nie są w protrakcji-przesunięte do przodu, czy łopatki nie są wyraźnie odstające.
Kolana- czy nie są ustawione w „x”, czy rzepki są równo, czy nie ma dużej przestrzeni między kolanami (szpotawość).
Stopy- czy trudno dobrać obuwie- wysokie podbicie, czy stawia stopy prosto i symetrycznie, czy dziecko nie sprężynuje lub chodzi palcach, czy odbicie stopy np. na piasku nie jest płaskie.
- Jak się leczy wady postawy? Jak wygląda terapia?
Postępowanie zależy na jakim etapie rozwoju wady postawy jest dane dziecko.
Wyróżniamy trzy etapy:
I- zmiany czynnościowe (jedne mięśnie pracują słabiej- rozciągają się, inne pracują nadmiernie- skracają się.
II- przykurcze i ograniczenia ruchomości
III- zmiany strukturalne.
Na I i II etapie zmian jesteśmy w stanie wpłynąć na ciało fizjoterapią, ćwiczeniami połączonymi ze zmianą nawyków i zbliżyć się lub osiągnąć normę. W przypadku etapu III i zmian strukturalnych potrzebne już są takie działania jak operacje, ortezy, gorsety itp. Wówczas same ćwiczenia mogą jedynie zahamować dalsze pogłębianie się danej wady.
Wady postawy leczy się głównie dobranymi indywidualnie ćwiczeniami połączonymi np. z kinesiotapingiem, terapią manualną, terapią mięśniowo-powięziową.
Kluczowym elementem w walce z wadami postawy jest współpraca między fizjoterapeutą a rodzicami, którzy muszą włączyć się w proces leczenia, aby kontynuować ćwiczenia w domu.
- Dziecko, nastolatek, dorosły. Czy z wadami postawy zostaje się do końca życia? Czy można je wyleczyć?
Jeśli wada postawy jest nieleczona i nie zmienimy trybu życia to tak, zostanie z nami do końca życia i przede wszystkim obniży nam jakość życia, ponieważ będzie jej towarzyszył z czasem ból i ograniczenia.
Dlatego ważne jest, by regularnie kontrolować postawę swojego dziecka. Odpowiednio wcześnie zauważona nieprawidłowość jest łatwiejsza do wyrównania, zanim włączą się mechanizmy kompensacyjne.
Istotne jest też, by zaszczepić w dziecku potrzebę ruchu i regularnej aktywności fizycznej. Dziecko z siedzącym trybem życia zazwyczaj stanie się dorosłym z siedzącym trybem życia.
Opracowała:
mgr Marta Sobocińska
